The History of Islam: How It Spread and the Lessons We Can Learn"

Hordhac:

Taariikhda Islaamka: Sida ay u faaftay iyo Casharrada aan Ka Baranayno:

Taariikhda Islaamka waa mid ka mid ah taariikhaha ugu xiisaha badan ee bini’aadamka. Waxay ka bilaabatay magaalo yar oo saxare ku taalla (Makkah), balse muddo kooban gudaheed gaadhay qaarado badan, oo saameyn xoog leh ku yeeshay dhaqaalaha, siyaasadda, cilmiga, iyo dhaqanka. Islaamku wuxuu noqday diin ay maanta raacaan in ka badan 1.9 bilyan oo qof. Qormadani waxay si faahfaahsan uga sheekaynaysaa sida Islaamku u faafay, marxaladaha uu soo maray, iyo casharrada muhiimka ah ee aan ka baran karno.

Bilowgii Islaamka ee Makkah:

Sanadkii 610 miilaadiya, Nabi Muxamed (NNKH) wuxuu helay wahaayadii ugu horreeyay Jabal al-Nuur. Wuxuu dadka ugu yeeray tawxiid iyo in sanamyada laga tago. Qabiilka Quraysh oo lahaa awoodda siyaasadeed iyo ganacsiga Makkah ayaa si adag uga hor yimid fariintaas. Muslimiintii ugu horreysay waxay ahaayeen tiro kooban oo la kulmay cadaadis, aflagaaddo iyo xitaa jirdil.Cashar: Horumar kasta wuxuu u baahan yahay geesinimo iyo rumaysad.

Hijrada Madiina Bilow Cusub:

Markii cadaadisku batay, Nabigu wuxuu u hijrooday Madiina sanadkii 622. Halkaas muslimiintu waxay dhiseen bulsho ku dhisan walaaltinimo, caddaalad, iyo wadajir. Nabiga (NNKH) wuxuu dejiyay Axdiga Madiina oo ahaa dastuurkii ugu horreeyay ee bulshada kala duwan ku mideeyay (muslimiin, yuhuud iyo mushrikiin).

Hijradaas ayaa noqotay mid lagu xasuusto, waana sababta taariikhda hijriga looga bilaabay sanadkaas.

Cashar: Mararka qaar guusha waxay u baahan tahay in lagu guuro meel fursad cusub ka jirto.

Faafitaanka Islaamka ee Carabta:

Geeridii Nabi Muxamed kadib (632), khulafada Rashiidiinta ayaa hogaanka la wareegay:

Abu Bakar (RA): Wuxuu mideeyay Carabta oo qarka u saarnayd inay kala jabto.Cumar bin Khattab (RA): Wuxuu ballaariyay Islaamka, wuxuuna qabsaday Shaam, Masar, iyo Faaris.

Cusmaan (RA): Wuxuu amray qorista iyo faafinta Quraanka si midnimo loo helo.

Cali (RA): Wuxuu la kulmay fitno gudaha ah, balse wuxuu ilaaliyay mabda’a Islaamka.

Markii qarnigii koowaad miilaadiya dhammaaday, Islaamku wuxuu gaadhay dhul ballaadhan oo ku kala yaalla Carabta, Faaris, iyo Afrika.

Cashar: Hoggaan hufan iyo midnimo bulsho waa furaha horumar kasta.

Islaamka oo Gaadhay Afrika:

Islaamku wuxuu Afrika ku gaadhay dhowr waddan:

1. Itoobiya: Intii lagu jiray cadaadiska Quraysh, qaar ka mid ah muslimiintii ugu horreeyay ayaa u qaxay dhulka Xabashida. Negus (Najashi) wuxuu siiyay magangelyo, wuxuuna aqbalay fariinta Islaamka.

2. Waqooyiga Afrika: Islaamku wuxuu gaadhay Masar iyo dhulka Maghreb (Tuunis, Aljeeriya, Marooko) halkaas oo ay muslimiintu dhiseen magaalooyin waaweyn sida Qaahira.

3. Galbeedka Afrika: Ganacsatada iyo culimada dacwada ayaa ku faafiyay diinta xeebaha iyo saxaraha, iyagoo ku muujiyay akhlaaq wanaagsan iyo caddaalad.

Cashar: Islaamku wuxuu ku faafay akhlaaq iyo ganacsi, ma aha dagaal oo kaliya.

Islaamka oo Gaadhay Yurub:

1. Andalus (Isbaanish): Sanadkii 711, muslimiinta ayaa qabsaday Iberia. Magaalada Qurtuba waxay noqotay xarun cilmiga, farshaxanka, iyo tiknoolojiyadda. Halkaas ayaa Yurub laga baray xisaabta, caafimaadka, iyo falsafadda.

2. Boqortooyada: Cusmaaniyiinta: Qarnigii 14-aad ilaa 20-aad, Cusmaaniyiintu waxay noqdeen quwad weyn oo Yurub iyo Aasiya ka talisay. Istanbul (Constantinople hore) waxay noqotay caasimad Islaam ah.

Cashar: Ilbaxnimadu waxay ku timaadaa caddaalad iyo cilmi, ma aha xoog ciidan oo kaliya.

Islaamka oo Gaadhay Aasiya:

Hindiya: Islaamku wuxuu ku faafay Hindiya iyadoo ay sabab u ahaayeen boqortooyooyin Islaami ah sida Mughals. Magaalada Delhi iyo Taj Mahal waa dhaxal muslimiintu ka tageen.

Maleysia iyo Indooniisiya: Ganacsatada muslimiinta ayaa si nabad ah ugu faafiyay Islaamka Koonfur-bari Aasiya. Maanta, Indooniisiya waa dalka ugu dadka badan ee muslimiin ahi ku nool yihiin (200+ milyan).

Shiinaha: Islaamku wuxuu Shiinaha ku gaadhay ganacsatada waddada xariirta (Silk Road), wuxuuna halkaas ka noqday diin ay malaayiin qof ku dhaqmaan.

Gabagabo:

Taariikhda Islaamka waa mid facweyn oo leh qisooyin fara badan waxaan ka baraynaa adkayiga naxariista in loo naxariisto qof kasta oo ay dhibaato la soo daristo ama xaalad dareemaya waxaan ka barnaynaa inaan noqono umad si dhab ah ilaahay ugu xidhnaata: